Contacteer ons

Opinie

Column Is Nieuwegein van de projectontwikkelaars of van de inwoners?

Hoe zuinig zijn we op onze toekomstige monumenten? Wat is belangrijker, een functionele of een levende stad? Martin pleit voor minder slopen en meer ruimte voor groei.

Donderdag 21 oktober kreeg burgemeester Backhuijs het eerste exemplaar van het boek Nieuwegein 50 jaar uitgereikt. In zijn toespraak maakte hij een rake opmerking: Nieuwegein is misschien wel té makkelijk geweest met het slopen van gebouwen, die om wat voor reden dan ook uit de tijd waren geraakt. Dat kenmerkt de nuchterheid van een stad, die letterlijk uit de klei is gestampt. Niet mauwen maar bouwen. Tegelijk is Nieuwegein ook erkend pionier in het ombouwen van leegstaande kantoren naar woningen. Rondom de binnenstad en bijvoorbeeld in Rijnhuizen transformeren toch wel naargeestige plekken naar iets nieuws, waarbij het verleden niet volledig overboord gekieperd wordt. We kunnen het dus wél.

Niets is voor de eeuwigheid

Desondanks moest het kantoorgebouw waar alleen verzekeraar Zwolsche Algemeene gebruik van heeft gemaakt eraan geloven. In 1993 startte ik daar als uitzendkracht op de hypotheekafdeling. Het was of dat, of administratief werk bij Koninklijke Olland koffiemachines. Laatstgenoemde ging in 1998 failliet en de Zwolsche fuseerde in 2003 met Royal tot Allianz. Ik wil maar zeggen, niets is voor de eeuwigheid. Acht jaar later, in 2011, trok de laatste Allianzer de deur van het pand aan de Buizerdlaan achter zich dicht. Vanaf dat moment begon de verpietering, totdat de sloophamer in 2020 zijn kille werk deed.

Het was een groot gebouw, bijna 6.000 vierkante meter. Door de innovatieve architectuur en het vele groen om het pand heen viel dat nauwelijks op: zoals de foto mooi laat zien ‘verdween’ het spiegelende pand in de omgeving. Ook binnenin was het een geweldig ruimtelijk gebouw, met een voor die tijd een iets té uitstekende klimaatregeling (trui mee in de zomer). Uiteindelijk heeft het maar 16 jaar dienst kunnen doen. Treurig.

Uiteraard snap ik de rationele argumenten achter de sloop. Het pand is neergezet in de Nieuwegein=autostad-tijd en was per openbaar vervoer matig bereikbaar. Dat maakte het slecht verhuurbaar. Bedrijven die in die jaren huisvesting zochten hadden volop keus. De financiële crisis zorgde voor massale leegstand en nieuw ontwikkelde kantoorgebieden zoals Papendorp waren aantrekkelijker.

Er is méér nodig dan zakelijke afwegingen en business cases

Maar soms mag het van mij allemaal wat minder rationeel. Backhuijs zei het treffend: pas na jaren ga je zien dat wat nu misschien lelijk of uit de tijd lijkt, een monument van de toekomst blijkt te zijn. Gelijk heeft hij. Maar er is nog een argument. Er is méér nodig dan zakelijke afwegingen en business cases om Nieuwegeiners te laten wortelen in hun stad en om als stad uit te stijgen boven het louter functionele.  Dat vraagt om onbenoemde ruimte, letterlijk en figuurlijk, zonder van tevoren precies te weten hoe iets zich gaat ontwikkelen. Steden om ons heen creëren culturele broedplaatsen bij de vleet, waar wonen en creatief werken/ondernemen hand in hand gaan met kleine evenementen en culturele vernieuwing. Hoe goed zou dit zijn voor Nieuwegein… hoe nodig ook. Het kan iets van de zakelijkheid wegwassen, waar Nieuwegein zichzelf in gevangen heeft. Een pand dat daar perfect voor zou zijn is er al: de oude staalfabriek van Van Bentum, aan de Herenstraat.

Maar ja, particulier eigendom en bovendien op een plek waarvan je weet dat elke eigenaar er dubbele eurotekens van in de ogen krijgt. Meerdere pogingen om het pand voor Nieuwegein te behouden en een nieuw leven te geven in de richting zoals ik hiervoor geschetst heb zijn gestrand. Het wachten is op de sloopkogel en daarna weer een bloedeloos appartementencomplex, die voor de gemiddelde Nieuwegeiner financieel onbereikbaar zal zijn. Om over de jonge garde nog maar niet te spreken.

Minder rekenen, meer lef

We moeten het blijven zeggen. Nieuwegein is niet af. Functioneel mag, nee moet doorgroeien naar fijn, uitdagend, spannend, kansrijk, inspirerend. Meer ruimte, minder control. Minder rekenen, meer lef. Waar de een onkruid ziet, ziet de ander wilde pracht.

“Jaaaa, maar dat kost geld!” hoor ik roepen. Simpel. Knijp de projectontwikkelaars die zich in deze wilde bouwtijden driedubbel kleurenblind verdienen een beetje uit. Een beetje maar. En maak daar een fonds van om de onnutte, maar o zo belangrijke investeringen te doen die onze stad broodnodig heeft. Waar een wil is, is een weg.

Ik blijf hopen.

Veel gelezen

Advertentie
Verbinden